Sevr Antlaşması hakkında bilgi

Sevr Antlaşması Birinci Dünya Savaşı sonrasında itilaf devletleri ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan antlaşma. Birinci Dünya Savaşı sonrasında itilaf devletleri, savaştan sonra yenilmiş devletlerle ayrı ayrı barış antlaşmaları yapmışlardı. Osmanlı Devleti ile hemen barış yapmaya yanaşmıyorlardı. Hazırlayacakları barış şartlarını Osmanlı Hükümetine kabul ettireceklerinden emindiler. Fakat mütarekeden sonra, aradan geçen iki sene içinde, Türk Kurtuluş Savaşı başlamış, Ankara''da yeni bir Türk Hükümeti kurulmuştu.

Antlaşmayi imzalayan Osmanlı heyeti (soldan sağa doğru, Rıza Tevfik, Damat Ferid Paşa, Hadi Paşa ve Reşid Halis).

Bu sırada İtilâf Devletleri San Remo Konferansında Osmanlı Devletine teklif edecekleri barış şartlarını hazırladılar. 22 Nisan 1920''de Osmanlı Hükümetini Paris''te toplanacak barış konferansına davet ettiler. Padişah, eski Sadrazam Tevfik Paşa''nın başkanlığında bir heyeti Paris''e gönderdi. 30 Nisan günü ise Mustafa Kemal, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin kurulduğunu bütün devletlerinin dışişleri bakanlıklarına bildirdi. Bu suretle, İstanbul Hükümetine kabul ettirecekleri barış şartlarını Türk Milletinin ve yeni hükümetin kabul etmeyeceğini haber vermek istemişti.

Paris''e gelen Tevfik Paşa''ya barış şartları bi1dirildiği zaman: "Barış şartları bağımsız bir devlet kavramı ile bağdaşamaz!" diyerek görüşmelere girmedi. Esasen İtilâf Devletleri arasında da bir birlik yoktu.

Fransa Güney Cephesinde Ankara Hükümeti ile mütareke yapmıştı. Müttefikler arasındaki bu anlaşmazlık barış görüşmelerini uzattı. İtilâf Devletleri, barış şartlarını diplomasi yoluy1a kabul ettiremeyeceklerini anlayınca, Yunanlıların Anadolu içlerine doğru ilerlemelerine izin verdiler. Bir taraftan da İngilizler Mudanya ve Bandırma''ya asker çıkardılar.

Tevfik Paşa''nın barış görüşmelerini terk ederek geriye dönmesi üzerine İstanbul Hükümeti, Damat Ferit Paşa başkanlığında ikinci bir heyet gönderdi. Hadi Paşa, Filozof Rıza Tevfik, Bern Sefiri Reşat Halis''ten meydana gelen bu heyet Paris''e giderek, Osmanlı Devleti için ebedî bir leke olan Sevr Antlaşmasını imzaladı ( 10 Ağustos 1920).

Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu antlaşmayı tanımadı. Meclis " Misak-ı Millî"ye yemin ederek, Türk topraklarının parçalanmasına müsaade etmeyeceğini dünyaya ilân etti. Bu münasebetle Mustafa Kemal, ''İdamımıza hükmeden düşmanlarımıza karşı daha azimkârane ve daha kuvvetli mukavemet çarelerini düşünmek gerektiği''ni söyleyerek, bu antlaşmayı tanımadığını belirtti.

1: İngiliz ve Fransız ortaklaşa işgal bölgesi

2: Yunan işgal bölgesi

3: İtalyan işgal bölgesi

4: Fransız işgal bölgesi

5: Ermeni işgal bölgesi

6: İngiliz işgal bölgesi

Sevr Antlaşması''nın Hükümleri

Sevr Antlaşması sonucunda Türkiye

• Osmanlı Devleti, İstanbul ve çevresi ile Anadolu''da küçük bir toprak parçasından ibaret olacak, fakat Osmanlılar, antlaşma hükümlerine saygı göstermezlerse ve uymazlarsa, İstanbul da ellerinden alınacak. Osmanlı sınırları, Trakya''da Midye''nin çok daha doğusundan başlayarak Büyük Çekmece Gölü''ne inecek, bu hattın batısında kalan Trakya, Yunanistan''a verilecekti. Güney sınırı ise, İskenderun Körfezi ile Antalya Körfezi arasında bulunan Karataş Burnu''ndan başlamak suretiyle Antep, Urfa ve Mardin''i dışta bırakarak Irak sınırına varacak.

• Boğazlar, savaş zamanında bile bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve özel bir bayrağı ve bütçesi olan bir Avrupa komisyonu tarafından kontrol edilecek.

• İngiliz, Fransız, İtalyan ve Japonlardan kurulacak bir komisyonun adli kapitülasyonların yerine geçmek üzere, koyacağı bir usulü Osmanlılar kabul edecekler. Kapitülasyonlardan bütün müttefik uyrukları yararlanacak.

• İngiliz, Fransız, İtalyan ve Osmanlılardan kurulacak bir komisyon, Türkiye''nin servetini düzenleyecek, bütçe üzerinde son sözü söyleyecek, Türk parasının cins ve miktarını belirleyecek ve bu komisyonun onayı olmadıkça Osmanlı Devleti iç ve dış borç alamayacak. Yıllık gelir, bu komisyon tarafından, komisyonun ve işgal kuvvetlerinin masrafları, savaş sırasında zarar görmüş olan Müttefik Uyruklarının zararları için ayrıldıktan sonra geri kalan, Osmanlılar için harcanacak. Osmanlı Üyeleri, bu komisyonda yalnızca danışman olarak bulunacak.

• Azınlıklar, her derecede okul açabilecekler.

• Türkiye''nin askeri kuvveti, 10.000''i jandarma olmak üzere 50.000 olacak ve top bulunmayacak. Subayların %15''ini Müttefik veya tarafsız devletler subayları oluşturacak, zorunlu askerlik hizmeti olmayacak.

• Osmanlı Donanması sınırlı olacak, askeri uçak bulunmayacak. Türk Silahlı Kuvvetleri, Müttefik komisyonlarının kontrolünde olacak.

• Antlaşmanın uygulanmaya başlamasından bir süre sonra Kürtler, Doğu Anadolu''da bağımsız bir kuruluş meydana getirmek isterlerse ve onların bu istekleri "Cemiyet-i Akvam" tarafından kabul edilip, Osmanlılara tavsiye edilirse Osmanlılar, bu tavsiyeyi yerine getireceklerdir.

• Van, Erzurum, Bitlis ve Trabzon İllerinin bulunduğu alanda, bir Ermenistan Devleti kurulacak, sınırlarının tayini Amerika Birleşik Devletleri Başkanı''nın hakemliğine bırakılacak.

• Hicaz, bağımsız bir devlet olacak, Osmanlılar, Mısır üzerindeki bütün haklarından vazgeçecek, Suriye, Irak ve Filistin için alınan bütün kararları da kabul edecek.

• Oniki Ada İtalyanlara, Akdeniz''deki diğer adalar da Yunanlılara bırakılacak.

• İzmir, Türk Egemenliği''nde kalacak, fakat Osmanlı Devleti, egemenlik haklarını Yunanistan''a bırakacak, İzmir Kalelerinden birinde Türk Bayrağı dalgalanacak.

Ayrıca Suriye Fransa''ya ve Irak İngiltere''ye veriliyordu. Sevr, ölü doğan bir antlaşma oldu. Türkiye''yi parçalayan ve Türk Ulusu''nun bağımsızlığını yok edip kölelik durumuna düşüren bu antlaşma, TBMM''nin direnç ve inancını arttırdı. Bu antlaşmanın Anadolu''da Ulusal Mücadele İradesi''ne kabul ettirilmesi ise olanaksızdı.

İtilaf Devletleri, işledikleri tarihi yanılgıyı bir sure sonra göreceklerdi. TBMM, bu antlaşmayı hiç dikkate almadan Türk Ulusu''nun bağımsızlığını ve Misak-ı Milli''yi silahının gücüyle kabul ettirmek için mücadelesine devam etti.